Word Play- Choi Chu

[Quang]

Bác Quang và Innocent,

Thành kính chúc hai Bác đang ở tại VN (?) cùng bạn hữu trên diễn đàn V.dict đón Xuân về mới vui vẻ và hạnh phúc.
Từ phía bên kia của 1/2 vòng trái đất tôi ghi xuống đây 02 câu đối và chiết tự khác để cho quí Bác "busy" tô điểm màu sẵc cho Xuân mới:
"Thị tại môn tiền náo,
Nguyệt lai môn hạ nhàn"

Năm mới Tết đến Bác hãy enjoy:
"Bánh Tét, dưa hành, câu đối đỏ,
Cây nêu, tràng pháo bánh chưng xanh..."
Tôi ở đây hơi thiếu hương vị Tết của Bác!

Đa tạ Nguyễn tiên sinh!
Dù thiếu nhưng chắc chắn là có, vì bác đã có dòng máu Việt trong huyết quản và xin chúc cho dòng máu đó ngày càng cuồn cuộn nơi trời Tây.
Xin sửa câu này chút cho vần:

"Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ,
Nêu cao, pháo nổ, bánh chưng xanh..."

Vì đã "bánh tét" thì thôi "bánh chưng", mà "pháo nổ" mới vần với "câu đối đỏ" ở trên. Chưa kể dưa hành ăn thì đỡ ngán thịt mỡ.
Lão phu làm biên tập báo nên có tật xấu là hay chỉnh sửa (cho đúng), hoàn toàn là mang tính xây dựng, tích cực. Chót có làm phiền ai xin đại xá!

[MANH NGUYEN]

Bác Quang,
Cám ơn Bác Quang nhé. Hèn chi mà Bác có cả "bồ" chữ!
MN

[MANH NGUYEN]

Bác Quang và Bác Innocent,

Cả tuần nay hai Bác "biệt vô âm tín!" Có 02 câu nay nhờ 02 Bác giải thích giùm. Nếu có "cao nhân" nào ra tay sớm hơn thì tốt. Kính mời quí vị "an tọa" để "ẫm tữu" và "thưởng Xuân" mới và cái gì cũng mới mẻ đẹp đẻ....(cái này Anh ngữ gọi là "broken Hán!"

"Văn như Siêu, Quát vô tiền Hán,
Thi đáo Tùng Tuy thất thịnh Đường"

Happy Lunar New Year to all

[Innocent]

Bác Quang và Bác Innocent,

Cả tuần nay hai Bác "biệt vô âm tín!" Có 02 câu nay nhờ 02 Bác giải thích giùm. Nếu có "cao nhân" nào ra tay sớm hơn thì tốt. Kính mời quí vị "an tọa" để "ẫm tữu" và "thưởng Xuân" mới và cái gì cũng mới mẻ đẹp đẻ....(cái này Anh ngữ gọi là "broken Hán!"

"Văn như Siêu, Quát vô tiền Hán,
Thi đáo Tùng Thư thất thịnh Đường"

Happy Lunar New Year to all

Chao ôi là Tết.
"Hàng quán người về nghe xáo xác,
Nợ nần năm hết hỏi lung tung"
-> Ấy là lý do cho sự sao nhãng mấy ngày này đây.
Tết lại đến, bỗng nhớ đến cụ Tam Nguyên Yên Đổ. Chúng ta bàn đến chuyện chơi chữ mà không nhắc đến cụ thì câu chuyện thực kém mất mấy phần thú vị. Song le cũng bởi Tết chẳng đợi ai nên cũng đành hẹn các Bác đầu xuân sẽ quay lại với các câu chuyện về tài dụng ngôn của cụ vậy.
Còn câu của bác Mạnh, thực ra không có chủ ý chơi chữ mà muốn nhắc tới các bậc tài hoa là: Siêu tức Nguyễn Văn Siêu, người dựng lên ngọn tháp bên bờ hồ Hoàn Kiếm với ba chữ: Tả Thanh Thiên; còn Quát, tức Cao Bá Quát, người nổi tiếng văn thơ và chữ đẹp. Nói "văn như Siêu, Quát vô tiền Hán" là ngụ ý ca ngợi tài văn chương của hai ông khó ai bì kịp (kể từ thời (Tiền) Hán - "vô tiền Hán" tôi nghĩ đây cũng chỉ là một cách nói theo kiểu ước lệ nôm na thôi). Câu sau tôi chưa từng nghe, nhưng chắc cũng là theo cách suy giải như vậy thôi.
Hân hạnh được biết bác Quang. Tôi thực ngưỡng mộ bác và cả nghề nghiệp của bác nữa. Tôi cũng thích nghề biên tập nhưng xưa nay chưa khi nào đủ can đảm để apply cả.

[Quang]

Bác Quang và Bác Innocent,

Cả tuần nay hai Bác "biệt vô âm tín!" Có 02 câu nay nhờ 02 Bác giải thích giùm. Nếu có "cao nhân" nào ra tay sớm hơn thì tốt. Kính mời quí vị "an tọa" để "ẫm tữu" và "thưởng Xuân" mới và cái gì cũng mới mẻ đẹp đẻ....(cái này Anh ngữ gọi là "broken Hán!"

"Văn như Siêu, Quát vô tiền Hán,
Thi đáo Tùng Tuy thất thịnh Đường"

Happy Lunar New Year to all

Xin cáo lỗi vì trả lời muộn, mấy ngày Tết bận quá, chả là ngày Tết đối với người Bắc Việt rất thiêng liêng.
Về 2 câu biền ngẫu này có vài điều cần giải thích như sau:

• "Siêu" là Phương Đình Nguyễn Văn Siêu (1795-1872) quê ở Kim Lũ, thanh Trì, Hà Nội, bạn văn thơ với Cao Bá Quát và Phạm Quý Thích. Ông có mở một trường học hình vuông (nên gọi là Phương Đình) ở Hà Nội (nay chính là phố Nguyễn Siêu) và Tháp Bút, đài Nghiên ở hồ Hoàn Kiếm Hà Nội chính là do ông xây dựng. 2 chữ "Phúc" "Lộc" trước cửa đền Ngọc Sơn là bút tích của ông (dĩ nhiên đã được tu sửa nhiều lần).
• "Quát" Chu Thần Cao Bá Quát (1808-1855), quê ở Phú Thụy, Gia Lâm, Hà Nội. Đương thời ông nổi tiếng văn hay chữ đẹp, cao ngạo và cũng kiêu hùng. Chính ông đã cầm đầu một cuộc khởi nghĩa chống lại Tự Đức và chết tại mặt trận. Có rất nhiều giai thoại về tính cao ngạo của ông này, thí dụ như ở cổng nhà ông có treo tấm biển "Thiên hạ có cái gì chưa biết thì đến đây mà hỏi...", ông lại còn nói :"Thiên hạ có bốn bồ chữ, mình ta giữ hai bồ, anh ta (Cao Bá Đạt) và bạn ta (Nguyễn Văn Siêu) giữ một bồ, còn thiên hạ chia nhau một bồ" (!) . Nghe nói, hồi đó Việt Nam chỉ có ông ta và vua Tự Đức là chữ đẹp nhất.
• "Tiền Hán" là thời kỳ văn xuôi bắt đầu xuất hiện ở Trung Quốc và có nhiều tác phẩm xuất sắc như "Hán Thư" (của Ban Cố) và "Sử ký" (Tư Mã Thiên)...
• "Tùng - Tuy" là Tùng Thiện vương Miên Thẩm và Tuy Lý vương Miên Trinh, con thứ 10 và 11 của vua Minh Mạng. Hai người này nổi tiếng văn hay chữ tốt, ứng đối khôn khéo và cũng lãng mạn tài tử. Văn chương của họ rất hàn lâm và sang trọng nên ít phổ biến trong dân chúng.
• "Thịnh Đường" là thời kỳ thịnh trị của nhà Đường với những tên tuổi thi nhân bất hủ như Lý Bạch, Vương Duy, Đỗ Phủ, Lý Thương Ẩn...

Cả câu thơ ý nói:
Văn như Nguyễn Văn Siêu và Cao Bá Quát thì văn thời tiền Hán coi như không có
Thơ đến mức Miên Thẩm, Miên Trinh thì các nhà thơ thời thịnh Đường chả thấm vào đâu

[MANH NGUYEN]

Bác Quang,
Thành thật cám ơn Bác đã trả lời rất là rõ ràng.

Câu của Bác sửa lại có vẻ như đối không chỉnh nữa!!!

"Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ,
Nêu cao, pháo nổ, bánh chưng xanh..

Bác có nhớ được nguyên văn không?

[Quang]

Câu này chỉnh đấy chứ, cả về thanh vận lẫn ngữ nghĩa, tiên sinh xem lại coi. Câu này nguyên bản đó.
Tiếng Việt nôm thì tính từ đứng sau danh từ. "Mỡ" là tính từ chỉ một loại thịt mà phần mỡ nhiều hơn, với lại Tết thường là mùa lạnh nên ăn nhiều mỡ, để đỡ ngán thì có thêm dưa, dưa hành (muối bằng củ hành, khác với dưa cải...)Vế sau đối lại Nêu cao (cây nêu thì cao), pháo (để nổ), bằng bằng trắc trắc đối với trắc trắc bằng bằng ở câu trước.
Trả lời mấy câu này thú quá, mình được ôn lại nhiều

[MANH NGUYEN]

Bác Quang,

"Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ,
Nêu cao, pháo nổ, bánh chưng xanh..."

Tôi hỏi Bác Quang như thế là vì tôi cảm thấy rằng "thịt mỡ" không phải là thịt có mỡ mà là "cục mỡ" là danh từ...lại đối với "Nêu cao"; "cao" là tiếng tỉnh từ!!!
"Dưa hành" (02 thứ: dưa + hành là danh từ) đối với "pháo nổ" ("nổ" là động từ hay là tỉnh từ (?)...khó có thể gọi là "chỉnh" đượ!!!

Chúc Bác một năm mới tràn đầy sức khỏe để phục vụ "Tề gia trị quôc bình thiên hạ"

[Quang]

Đa tạ Nguyễn tiên sinh!
Người Việt ta ít khi ăn "cục mỡ" lắm, nên thịt mỡ là "thịt có tính mỡ" cao thôi .
Còn "cao" có thể là động từ lắm chứ, "Cái cây này đã cao được non gang tay rồi đấy!". Tiếng Việt thì tính từ và động từ dùng lẫn nó uyển chuyển lắm, mà hình như nhiều ngôn ngữ cũng vậy. "Hành" là danh từ nhưng ở đây đóng vai trò tính từ cho "dưa" (để phân biệt dưa cải, dưa hấu... ) như kiểu "người Việt", "xe Trung Quốc"...
Chúc tiên sinh những gì tốt đẹp nhất!

[Innocent]

Đa tạ Nguyễn tiên sinh!
Người Việt ta ít khi ăn "cục mỡ" lắm, nên thịt mỡ là "thịt có tính mỡ" cao thôi .
Còn "cao" có thể là động từ lắm chứ, "Cái cây này đã cao được non gang tay rồi đấy!". Tiếng Việt thì tính từ và động từ dùng lẫn nó uyển chuyển lắm, mà hình như nhiều ngôn ngữ cũng vậy. "Hành" là danh từ nhưng ở đây đóng vai trò tính từ cho "dưa" (để phân biệt dưa cải, dưa hấu... ) như kiểu "người Việt", "xe Trung Quốc"...
Chúc tiên sinh những gì tốt đẹp nhất!

Tôi lại vẫn được nghe như thế này:
"Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ
Cây nêu tràng pháo bánh trưng xanh"
Theo tôi, không nên quá chi tiết trong phân tích câu chuyện "thịt mỡ". Thực chất trong cách nói, thịt mỡ (dù là chỉ phần mỡ trong thịt hay chỉ miếng thị có nhiều mỡ) là muốn nói đến một thứ thực phẩm không thể thiếu trong Tết cổ truyền (ngày xưa là như vậy, nay thì có thể khác). Và có thể do là quen tai nên tôi thấy nói như vậy thanh điệu có vẻ thuận hơn.