Nơi bàn về: ĐIỂN TÍCH - ĐIỂN CỐ - CỔ NGỮ CHÚ GIẢI

[Paddy]

- Trong đạo có mười hai chữ người ta thường dùng "Quảng, Ðại, Trí, Huệ, Chơn, Như, Tánh, Hải, Ðĩnh, Ngộ, Viên, Giác. Trong mười hai chữ đó tính dồn tới ngươi nhằm vào chữ Ngộ .Vậy ta đặt tên ngươi là Tôn Ngộ Không.

Ý anh là chữ chân phải không?

[Paddy]

Một số vùng ngoài Bắc dùng chữ blời để chỉ trời (trong Thiên Chúa Giáo). Anh có nghĩ chữ này từ Hán-Việt ra không?

[LtDra]

Một số vùng ngoài Bắc dùng chữ blời để chỉ trời (trong Thiên Chúa Giáo). Anh có nghĩ chữ này từ Hán-Việt ra không?

- Ltdra chưa từng nghe thấy chữ này. Thật thú vị nếu được nghe giãi thích hén!!!

-Bác Quang ơi, Tiện thể cho Ltdra hỏi luôn: 2 câu thơ
"Tri mệnh thức thời duy tuấn kiệt,
Hữu duyên hà xứ bất phong lưu."
ý nghĩa là gì ? cám ơn bác.

[Paddy]

- Ltdra chưa từng nghe thấy chữ này. Thật thú vị nếu được nghe giãi thích hén!!!

Ltdra kiếm mấy cuốn sách sử ký mà nói về Thiên Chúa Giáo của VN thì sẽ thấy chữ blời rất nhiều, nhất là mấy cuốn kinh cổ. Tôi có gặp một người khi đọc kinh vẫn dùng chữ này.
Tiếng Tây Ban Nha và Pháp không có chữ nào giống như chữ blời hết thì tôi đoán chừng là có thể từ Hán-Việt hoặc từ Polynesian.

[Quang]

Ltdra kiếm mấy cuốn sách sử ký mà nói về Thiên Chúa Giáo của VN thì sẽ thấy chữ blời rất nhiều, nhất là mấy cuốn kinh cổ. Tôi có gặp một người khi đọc kinh vẫn dùng chữ này.
Tiếng Tây Ban Nha và Pháp không có chữ nào giống như chữ blời hết thì tôi đoán chừng là có thể từ Hán-Việt hoặc từ Polynesian.

Một số vùng ngoài Bắc dùng chữ blời để chỉ trời (trong Thiên Chúa Giáo). Anh có nghĩ chữ này từ Hán-Việt ra không?

Đây là một câu hỏi rất hay.
"Blời" chính là tiếng Việt cổ, sau này người ta phát âm là "Trời", "Giời". Chữ này thuần Việt, chữ Nôm viết là chữ "Thiên" (là trời) ở trên và chữ "thượng" (phía trên) ở dưới. Đến nay một số vùng dân tộc Mường vẫn dùng.
Để có thêm thông tin, các bạn nên đọc thêm cuốn "Chữ Nôm - Nguồn gốc và phát triển" của nhà văn hóa Bùi Hạnh Cẩn (tôi quên tên năm xuất bản và nhà xuất bản , chỉ nhớ nó là khổ 16x23 và khá dày).

Ý anh là chữ chân phải không?

Không hiểu Paddy hỏi cái gì, đây rõ ràng là Bồ Đề Đạt-ma dùng chữ Ngộ để đặt tên cho Tôn Ngộ Không

- Ltdra chưa từng nghe thấy chữ này. Thật thú vị nếu được nghe giãi thích hén!!!

-Bác Quang ơi, Tiện thể cho Ltdra hỏi luôn: 2 câu thơ
"Tri mệnh thức thời duy tuấn kiệt,
Hữu duyên hà xứ bất phong lưu."
ý nghĩa là gì ? cám ơn bác.

Đây là 2 câu trong bài "Cầm - Kỳ - Thi - Tửu III" của Nguyễn Công Trứ:
Dịch nghĩa: Biết mệnh (chữ này giải thích dài quá), hiểu thời cuộc là kẻ tuấn kiệt; Có thiện cảm với nhau từ trước (với con người, với cảnh vật, với phong tục...)thì chỗ nào chả phong lưu.
Tạm dịch thơ:

Hiểu mệnh, thức thời - người tuấn kiệt
Có duyên nào chỗ chẳng phong lưu.

Mấy cái chữ Hán - Việt này tới nay vẫn dùng nhiều.

[LtDra]

Đây là 2 câu trong bài "Cầm - Kỳ - Thi - Tửu III" của Nguyễn Công Trứ:
Dịch nghĩa: Biết mệnh (chữ này giải thích dài quá), hiểu thời cuộc là kẻ tuấn kiệt; Có thiện cảm với nhau từ trước (với con người, với cảnh vật, với phong tục...)thì chỗ nào chả phong lưu.
Tạm dịch thơ:

Hiểu mệnh, thức thời - người tuấn kiệt
Có duyên nào chỗ chẳng phong lưu.

Mấy cái chữ Hán - Việt này tới nay vẫn dùng nhiều.

Bác Quang giãi thích quá hay. Nhưng mà Ltdra còn 1 chút hơi thắc mắc tại sao "tuấn kiệt" và "phong lưu" lại đi chung với nhau. Hình như người " tuấn kiệt" không bao giờ "phong lưu" phải không? Vã lại Ltdra thấy 2 câu đó trài trại như 2 câu
"Thức thời vụ mới là tuấn kiệt"
và "Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ"
Mà 2 câu này thì ý nghĩa nội dung hoàn toàn không ăn nhập với nhau ... umm humm ... Không biết nữa ... mong bác đừng giận nếu ltdra quá mạo muội.

[Paddy]

Không hiểu Paddy hỏi cái gì, đây rõ ràng là Bồ Đề Đạt-ma dùng chữ Ngộ để đặt tên cho Tôn Ngộ Không

Trong đạo có mười hai chữ người ta thường dùng "Quảng, Ðại, Trí, Huệ, Chơn, Như, Tánh, Hải, Ðĩnh, Ngộ, Viên, Giác.

Ý tôi là chữ chơn này có phải là chân không ?

[Quang]

Trong đạo có mười hai chữ người ta thường dùng "Quảng, Ðại, Trí, Huệ, Chơn, Như, Tánh, Hải, Ðĩnh, Ngộ, Viên, Giác.

Ý tôi là chữ chơn này có phải là chân không ?

Chính xác!

[Paddy]

Chính xác!

Tôi không hiểu tại sao nhưng trong miền Nam thì chữ chơn lại được dùng nhiều hơn. Không phải chỉ trong giao thiệp hàng ngày mà trong sách nữa.

[Quang]

... Ltdra còn 1 chút hơi thắc mắc tại sao "tuấn kiệt" và "phong lưu" lại đi chung với nhau. Hình như người " tuấn kiệt" không bao giờ "phong lưu" phải không? Vã lại Ltdra thấy 2 câu đó trài trại như 2 câu
"Thức thời vụ mới là tuấn kiệt"
và "Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ"
Mà 2 câu này thì ý nghĩa nội dung hoàn toàn không ăn nhập với nhau ... umm humm ... Không biết nữa ... mong bác đừng giận nếu ltdra quá mạo muội.

LtDra đại nhân hiểu sai từ phong lưu rồi.
"Phong lưu" nghĩa là cái đức tốt lan tràn như gió thổi, nước chảy từ nơi này qua nơi khác. Sau nữa (khoảng đời Đường, Tống) nó dùng để ám chỉ dáng dấp và thái độ, chỉ cả phẩm cách con người cũng như cá tính. Còn đối với riêng Quang phải dịch thì "kẻ phong lưu" là kẻ tiêu diêu tự tại và luôn tự tin cũng như cảm thấy hạnh phúc, đứng ngoài mọi nhu cầu vật chất tầm thường. Về sau các công tử nhà giầu cũng đua đòi bắt chước để có cái vẻ "phong lưu", từ đó bọn này mang cho từ "phong lưu" một cái nghĩa xấu. Còn bác nào biết xem tử vi chắc thừa biết những số "Long Phượng Hổ Cái" luôn là những kẻ phong lưu.
Còn "tuấn" là tính từ chỉ một cá thể nổi bật trong một bầy đàn ("tuấn mã" là con ngựa nổi bật trong bầy ngựa), "kiệt" cũng nghĩa như vậy nhưng chỉ đích danh cá thể đó là con người. "Tuấn kiệt" là một người có bản lĩnh nổi trội, tài năng hơn hẳn người khác trong cộng đồng.
Còn câu "Thức thời vụ mới là tuấn kiệt" cũng là của ông Nguyễn nhưng là một câu trong bài hát ca trù - một thể loại sở trường của Nguyễn Công Trứ. Câu đó không theo Đường luật như 2 câu vừa chú giải.
"Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ" hình như câu gốc là trong truyện Du Bá-Nha và Chung Tử-Kỳ chia tay nhau. "Có duyên với nhau thì dù cách nhau ngàn dặm cũng vẫn có hy vọng gặp được nhau"