'Đường sá' hay 'Đường xá'

**english-learner** · 12-17-2009, 11:15 AM

Xá tiếng Hán Việt là nhà ở. Giống như câu nói "Mời ngài đến tệ xá của tôi chơi"
Còn sá là đất thì không biết nghĩa đó từ đâu ra?

'Tôi đã tra từ điến Hán Việt chẳng thấy từ sá có nghĩa là đất gì cả.
Trước 1975, nếu ai có sách báo cũ ở miền Nam sẽ thấy chẳng có từ đường sá mà chỉ có từ đường xá
Còn chữ sẻ mà giải thích như ông bạn Thanh usb ở trên là giải thích theo sách vở của nhà nước (?) nên không thuyết phục lắm Người Nam không ai nói sẻ là chia ra cả mà là xẻ

**english-learner** · 12-18-2009, 08:24 AM

Vì sợ mình dốt nên với tinh thần học hỏi cầu tiến tôi đã tra 2 cuốn tự điển Hán Việt mà chẳng thấy cuốn nào nói sá là đất cả.
Mà chỉ thấy ký túc xá, lưu xá (nhà ở tạm ),.....
Từ sẻ là chia ra, là phát âm theo giọng bắc như trên tôi đã nói người bắc thường phát âm x thành s khác với người nam

Nếu tra tự điển Hán Việt các bạn sẽ thấy từ sá có rất nhiều nghĩa nhưng không có nghĩa nào là đất (đất = địa). Cũng vậy từ xá có nhiều nghĩa nhưng trong đó có nghĩa là nhà.

Do đó người xưa nói đường xá là có lý do của họ. Cũng như lối viết chữ hoa bị nhà nước VN xã hội chủ nghĩa cải cách sửa đi sửa lại nhưng chữ viết của nhiều thế hệ học sinh thêm xấu nên đã trở lại lối viết cũ như thời Pháp, tức là lối viết mà chế độ VNCH đã xài trước 1975. Có những cải cách là hợp lý, nhưng cũng có những cải cách là vô lý sai khoa học nhưng vì độc đảng nên cứ "sai đâu sửa đó", "rút kinh nghiệm" mà thôi.

**ThanhUSB** · 12-23-2009, 10:55 AM

Sá

Danh từ
phần đất tạo thành một đường dài, đã được cày lật lên hoặc bừa cho nhỏ, nhuyễn
sá cày
bừa thẳng sá
Động từ
(Từ cũ, Văn chương) kể đến
"Sá chi thân phận tôi đòi, Dẫu rằng xương trắng quê người, quản đâu!" (TKiều)
Phụ từ
(Từ cũ, Văn chương) từ biểu thị ý phủ định dứt khoát
"Hạt mưa sá nghĩ phận hèn, Liều đem tấc cỏ, quyết đền ba xuân." (TKiều)

**ThanhUSB** · 12-23-2009, 11:16 AM

Vài lời nó thêm!
Trích nguồn tự điển Hán Việt của Thiều Chửu - Nguyễn Hữu Kha (1902 - 1954)

沙 sa, sá (7n)

1 : Cát.
2 : Ðất cát.
3 : Bãi cát.
4 : Ðãi, thải, gạn đi. Như sa thải 沙汰 đãi bỏ bớt đi.
5 : Sa môn 沙門 thầy tu. Dịch âm tiếng Phạm, Tàu dịch nghĩa là cần tức, nghĩa là người đi tu chăm tu phép thiện dẹp hết tính ác.
6 : Sa di 沙彌 tiếng nhà Phật, đàn ông đi tu, thụ đủ mười điều giới của nhà Phật, dẹp hết tính ác, chăm làm việc thiện gọi là sa di, ta gọi là chú tiểu, về đàn bà thì gọi là sa di ny 沙彌尼.
7 : Quả chín quá hoen ra từng vết con cũng gọi là sa.
8 : Tên số nhỏ, mười hạt bụi là một sa, vì thế nên ví dụ vật gì nhỏ cũng gọi là sa.
9 : Một âm là sá. Tiếng rè rè, tiếng khàn.

**vunguyen** · 03-30-2010, 09:56 PM

Cám ơn bạn ThanhUSB vì đã cung cấp nghĩa của từ sá. Mình dân Nam bộ gốc nên cứ nghĩ là xá, nhưng đúng là sá thì chính xác hơn.

Nhân đây nói thêm chữ chia xẻ vs chia sẻ. Theo thiển ý của mình, chia sẻ mới đúng vì nó bao gồm chia xẻ + san sẻ hợp lại, chữ chia ý là phân tách ra, trong khi chữ sẻ lại mang ý phân phối.

Như vậy, có thể thấy dùng chia xẻ không đồng nghĩa với share bên tiếng Anh.

Tiếng Việt ta xài từ mượn của Tàu rất nhiều, mà một khi đã mượn thì theo cách phát âm của từng vùng miền có thể ghi âm (viết) khác nhau cũng không có gì là lạ. Tiếng Việt hiện nay có thể nói là không phải không có sạn, nhưng ai đúng ai sai thực sự cũng rất khó nói. Quan trọng nhất vẫn là phải có một cái chuẩn, rồi mọi người theo cái chuẩn đó cả thì cái chuẩn đó dần sẽ trở thành cái đúng.

**english-learner** · 03-30-2010, 10:18 PM

Đường xá theo tôi vẫn đúng hơn là đường sá, vì chữ sá chỉ có nghĩa là đất (nếu đúng vậy thì cũng không thuyết phục vì thuộc loại nghĩa hiếm được dùng) trong khi đó từ xá lại có nghĩa là nhà, nơi nghĩ ngơi đi với từ đường lại rất hợp.
Thường con đường đều có nhà cửa hai bên không nhiều thì ít.
Phần vì cái này do phát âm của vùng miền. Miền bắc phát âm các từ bắt đầu vần x thành s. Có thể thấy rõ qua các từ như sử dụng với xử dụng, chia sẻ với chia xẻ.
Như trên đã nói, qui định cách viết là do nhà cầm quyền qui định nên nhà cầm quyền ở VN ai cũng biết là do một nhóm người cùng vùng miền, ăn giơ nhau nên họ qui định như vậy, chứ không có tính khách quan. Thực ra, thời Pháp thuộc và trước 1975 ở miền nam thì qui định khác.

Ở Việt nam còn có từ xá lộ hay xa lộ ý nói đường motorway như ở nước ngoài mà bây giờ dịch là đường cao tốc' (!)

**english-learner** · 03-30-2010, 10:23 PM

Thật ra, đây là lần đầu tiên tôi nghe có người nói chữ sá có nghĩa là đất cát (!!!????)
theo trích dẫn của thanhusb thì tôi thấy ngay là giọng của ngưoif miền bắc bởi vì trong nam hay trung không ai nói "sá chi...." như câu thơ trích dẫn ở trên mà người ta chỉ nói "xá chi...." điều này cho thấy âm giọng và cách viết người nói tiết lộ vùng miền của người đó rất rõ

xin nói thêm là từ san sẻ được du nhập từ miền bắc vào miền nam sau 1975, và nếu các bạn có điều kiện đọc hết tất cả sách báo ở miền nam và có thể ở cả thời Pháp (trước 1954) thì sẽ thấy không có những từ như san sẻ, sẻ chia .
Nếu các bạn chú ý sẽ thấy có từ dùng sai nghĩa Hán Việt mà ngày nay báo chí nhà nước ở Vn vẫn hay dùng đó là từ "hỗ trợ" nghĩa gốc của từ này có nghĩa là sự giúp đỡ qua lại (anh giúp tôi và tôi cũng giúp lại anh) nhưng ngày nay người ta dùng từ này sai nghĩa mà coi là bình thường với nghĩa là giúp đỡ, thí dụ như hỗ trợ học sinh nghèo, thay vì nói "giúp đỡ học sinh nghèo" hoặc "trợ giúp học sinh nghèo"